De emotionele achtbaan van de Provinciale Statenverkiezingen

GRONINGEN – Op links een winnaar en een grote verliezer, in het midden kleine verschuivingen en een nieuwkomer met drie zetels. Diverse aanwezigen spraken van een historische avond in het Provinciehuis. Groot Groningen was erbij en proostte diep in de nacht met winnaar Sandra Beckerman (SP) en huilde mee met grote verliezer William Moorlag. En het CDA? Dat had niets te vieren, maar deed dat gezien het aantal dronken lieden juist wel…

Verkiezingen, de één gruwelt ervan, de ander omhelst ze innig. Groot Groningen behoort overduidelijk tot die laatste categorie. Want de aanloop ernaartoe is al fascinerend. Vuur spuwende lijsttrekkers, onder druk staande bestuurders en draaiende fracties, het heeft zich allemaal voorgedaan in de maanden februari en maart. Op deze dag, woensdag 18 maart, mag de kiezer zich uitspreken en volgen de traditionele media de uitslagen op de voet. Daarbij mag en kun je niet ontbreken. Er wordt gekozen voor een alternatieve route, want wanneer D66’er Marc Hesp uit Zuidbroek WhatsAppt of we een biertje mee willen doen in de Kale Jonker zijn we om kwart over negen ’s avonds al van de partij. Eens kijken hoe de sfeer is bij een van de vooraf grote kansen toegedichte partij. Het is nog rustig in het café aan het Zuiderdiep, waar Bianca Kruize uit Sellingen eveneens wordt gesignaleerd en Tom Rustebiel ook rustig aanschuift. Lijsttrekker Tim Zwertbroek zit in zijn gebruikelijke pose, namelijk aan de bar. Heel druk is het nog niet, maar dat D66 een groeiende achterban heeft is wel duidelijk. Veel jongeren, en volgens Rustebiel veel nieuwkomers. Het perspectief is er dus, nu het aantal zetels in de Staten nog.

Voorzichtig glimlachje

Om dat te weten te komen verplaatst een gedeelte van de D66-stoet zich naar het Provinciehuis. Eenmaal gearriveerd komen de eerste exitpolls binnen, die voorpellen dat de Partij van de Arbeid een fors pak op de broek krijgt. Die eerste peiling wordt met gejuich ontvangen bij de SP, want de ‘tomaten’ lijken uit te komen op acht zetels. SP-wethouder Kees Swagerman (Oldambt) is echter gematigd. “Ik heb hier ooit als lijsttrekker gestaan en toen leken de voortekenen ook heel positief, maar was de uitkomst minder dan verwacht”, vertelt hij. “Dat gevoel wil ik niet nog eens meemaken…” Ook Pekelder wethouder Hennie Hemmes, dé verpersoonlijking van de SP in Oost-Groningen, houdt zich in. Een voorzichtig glimlachje, dat wel, bij de man die immer zichzelf blijft. Dan is het even na tien uur ’s avonds tijd voor Pé Daalemmer en Rooie Rinus, die hun verkiezingslied laten klinken. En ondanks het feit dat de VVD ook op verlies staat, gaan de liberalen op in de feestvreugde. Lijsttrekker Mark Boumans doet een vreugdedansje, gevolgd door Lydia Datema uit Veendam, Sabine Koebrugge (VVD Stad Groningen) en nummer zes Laura Dijkstra. Geboren Oost-Groninger Jan-Martin Koetje (VVD Oldambt), ooit een gevreesde voorstopper bij vv Nieuw Scheemda, kijkt het allemaal goedkeurend aan een nipt nog maar eens van zijn biertje. Hij hoopt op een plek in het waterschap en is ambitieus, want de structuur binnen die bestuurslaag kan volgens hem wel wat anders.

Het volgende tafeltje. Het tafeltje van de ChristenUnie. De partij die vaak meedoet, de laatste verkiezingen altijd een paar procentjes wint, maar dat niet altijd uitgemond ziet in het aantal zetels. De CU hoopt en bidt voor die vierde plek en de avond is wat dat betreft hoopvol. Want ook deze verkiezingen plust de partij op veel plekken een aantal procenten. Het gejuich van lijsttrekker Stieneke van der Graaf, gedeputeerde Henk Staghouwer en huidig Statenleden Rinze van der Born en Gerrit-Jan Steenbergen neemt alleen maar toe. Zelfs op de Oldambtster klei, normaliter de plek waar het communisme en socialisme rendeert, groeit de ChristenUnie. En dat zorgt voor euforie bij de lokale fractievoorzitter Gert Jan Bolt. Diezelfde euforie is er gek genoeg ook bij het CDA, waar verschillende jonge partijleden de bar hebben gevonden. Dat mondt uit in geschreeuw en veel gebral, nou niet bepaald kenmerken die je bij het CDA zou verwachten. Lijsttrekker Patrick Brouns proost echter ook op het behoud van vijf zetels. Op veel plaatsen verloren, maar de winst in de stad Groningen vergoedt veel voor de christen-democraten.

Pijnlijk

Voor de Partij van de Arbeid is het een verloren avond. Lijsttrekker William Moorlag heeft zich een slag in de rondte gewerkt, ondersteund door partijgenoten als Yvon van Mastrigt en de Oldambtster kandidaat Gert Engelkes en Jonge Democraten-voorzitter Dominique de Haas. De groeven in het gezicht worden per uitslag groter en groter bij de inwoner van Winsum. De partij krijgt een historische mokerslag te verwerken en Moorlag is zichtbaar aangeslagen. Vier jaar lang kei- en keihard gewerkt, misschien wel tegen beter weten in als lijsttrekker de kar trekken en al was het ’s nachts, altijd bereikbaar voor de media. Die lijsttrekker en huidig gedeputeerde draagt het verlies als een man. Want Moorlag blijft tot het bittere einde, drinkt de gifbeker helemaal leeg en neemt de tijd voor alle media. De grote winnaars worden door hem gefeliciteerd en pas wanneer de Statenzaal bijna leeg is gaat hij ook. Proberen te slapen, want op donderdag om 6 uur ’s ochtends wacht het ontbijt bij de regionale omroep. Hij verlaat het Provinciehuis en maakt de eenzame tocht naar Winsum.

Diezelfde tocht maakt Groot Groningen niet, want Pekelder Pim Siegers van de SP vertelde eerder op de avond dat de deuren van café Koster nog open zijn. De Socialistische Partij proost daar op haar uitslag. De grootste in Stad én provincie Groningen. Nummer twee Jan Hein Mastenbroek verlaat het pand echter, maar lijsttrekker Sandra Beckerman zit nog wel aan de bar. Ze is er nog beduusd van, vertelt ze. We proosten mee met de winnaar, want ook de Stadjer fractievoorzitter Jimmy Dijk schuift aan, evenals oer-SP’er Rosita van Gijlswijk.

Het is een enerverende avond en nacht, met grote historische waarde. En dan het gevoel dat je daarbij was, zo’n moment dat je niet snel meer vergeet. U weet nog waar u zat toen Van Basten scoorde, toen Van Persie die kopbal maakte tegen Spanje. Voor veel SP’ers is het zo’n moment. En eerlijk is eerlijk, voor politiek Groningen is het inderdaad zo’n avond. Wie wil beweren dat de verkiezingen voor Provinciale Staten saai zijn moet de volgende campagne maar eens gaan volgen. In Groningen leeft het weldegelijk, al kan het altijd beter. U heeft over vier jaar een nieuwe kans. Wij kunnen in elk geval niet wachten. Proost!