Atze J. Lubach: duizendpoot met duizend poten
BEERTA – Nee, presentator is hij niet, al presenteert hij wel. Acteur is hij ook, net als regisseur en forumleider. Dagvoorzitter? Doet ie ook. Bovendien heeft hij Sint Nicolaas Centrale Groningen en Friesland, ooit ontstaan toen Atze (toen nog jong) besloot maar eens Zwarte Piet te spelen en meteen verkocht was. En alsof dat nog niet genoeg is, werkt Lubach voor de Kermisgids en bezoekt hij daarom vrijwel elke kermis in Nederland. Lubach fotografeert bovendien graag en is al jaren dé stem van De Special Olympics (6 juni. Groningen), hét evenement voor mensen met een verstandelijke beperking. Want ook daar heeft de veelzijdige Fries iets mee. Kortom: Lubach heeft structureel tijd te kort. Maar daar hoor je hem niet over klagen.
Lubach is altijd een beetje kind gebleven. Want toen het Verkeerspark in Assen nog niet ter ziele was, was hij ook daar de man die voor entertainment zorgde. ‘Entertainment is het woord. Ik entertain en verdien mijn geld vooral met m’n stem. Maar verder is het inderdaad lastig in één woord te omschrijven wat ik zoal doe. Ik ben druk, maar doe wel dingen die ik écht leuk vind. Van kermissen bijvoorbeeld, heb ik zelf al meer dan honderdduizend foto’s gemaakt. Hoe klein of groot ook, ik zie altijd weer iets nieuws, iets bijzonders.
Lubach is Fries, maar woont sinds enige tijd in Beerta, samen met z’n man. Wonen in Beerta bevalt hem prima. Lekker ruim vooral. ‘Ik heb een vrij bestaan, al ben ik blijf ik een Fries. Daar heb ik vooral m’n netwerk, al breidt zich dat nog steeds uit. Nee, echte ambities heb ik niet. Ja, wellicht iets voor RTV Noord of Omrop Fryslan doen. Dat lijkt me wel wat. Voor het overige hoef ik niet naar de Randstad. Welnee. Niets voor mij. En wie zit daar op mij te wachten?’
Met die laatste zin doet Lubach zichzelf wat te kort. Lubach is namelijk een uitstekend spreker. Lubach heeft kennis en charisma. Bovendien kan hij als geen ander improviseren, iets dat voor presentatiewerk bij de Special Olympics (zaterdag 6 juni in Groningen) zeker handig is. ‘Ik heb iets met mensen met een verstandelijke beperking. Ooit werd ik gevraagd vrijwilligerswerk voor een vereniging te doen, en meteen was ik verkocht. Daar ligt de grondslag voor mijn netwerk in deze sector. Ik vind het bovendien niet meer dan normaal dat we allemaal wat op sociaal terrein doen. Mensen met een beperking voelen zich vaak veilig bij me. Misschien komt dat door m’n zelfspot. Ik heb een klik met de doelgroep. Altijd al gehad ook. Ik durf best te zeggen dat ik overeenkomsten heb met de doelgroep, want ik ben honderd procent puur. Ik speel nooit iets.’
Behalve tal van betaalde opdrachten, doet Lubach ook veel op vrijwillige basis. ‘Mijn man zucht wel eens. Zo van ‘weer een onbetaalde klus’. Ach, neem zoiets als de Samenloop voor Hoop. Binnenkort presenteer ik dat in Dokkum. Heel zwaar en voor niets, maar dat geeft me gewoon heel veel energie. Bovendien doe ik niets aan reclame. Dit soort dingen is reclame. Want doe je het goed, dan levert het altijd wel weer ergens een betaalde klus op, en anders ook maar niet. Iets als de Samenloop voor Hoop mogen presenteren, dat is gewoon een eer.’
Lubach is al jaren betrokken bij sporten voor mensen met een verstandelijke beperking, tot de landelijke bond aan toe. ‘Het concept dat Special Olympics heet, is grandioos. Met in de ochtend de divisioning en’ ‘s middags de finales. Ik krijg altijd weer kippenvel. Van de estafettefinales bijvoorbeeld. Er zit dan zoveel dynamiek in de hal. Dat is gewoon genieten. Maar het zijn ook de kleine dingen. Sporters die samen die ene zwemmer die nog in het water ligt naar de eindstreep toe schreeuwen. Er is zoveel sportiviteit, het is allemaal zo echt. Ik zou deze dag en alle dagen die nog komen wat dit betreft voor geen goud willen missen.’
Toch zijn er ook punten waarover Lubach zich blijft verbazen. ‘Na dertig jaar sporten voor mensen met een verstandelijke beperking zijn we amper een steek verder gekomen. Er is geen ontwikkeling. En verder blijf ik me hardop afvragen hoe we toch kunnen zorgen dat dit soort evenementen landelijke aandacht krijgen. Want ook dat lukt gewoon niet. En dat frustreert soms best.’
Lubach drinkt een laatste slok thee. Hij moet weg. Naar de kermis in Roden, in dit geval een heel kleine kermis. ‘Even met Chrisje Spelbrink praten. En even fotograferen. En ik heb nog een interview en vanavond leid ik een forumdiscussie.’ Atze J. Lubach heeft het druk. En is goed. Wonderlijk dat de echte doorbraak nooit gekomen is.