Groninger clubs die tot landskampioen van Nederland zijn gekroond, ze zijn dun gezaaid. Het zijn er zegge en schrijve zeven, die gezamenlijk op 11 titels kunnen bogen. Als we uitgaan dat rond 1900 de eerste competities in het leven werden geroepen, is dat globaal gezien gemiddeld één keer per 10 jaar. Maar dat komt vooral omdat de zaalsporten, die de Stad op ’s lands sportkaart zetten, pas na de Tweede Wereldoorlog tot ontplooiing kwamen.
De primeur was voor Be Quick 1887, dat in 1920 in de eregalerij van landskampioenen werd bijgeschreven. Enkele hoofdrolspelers van toen: de broers Hans en Jaap Tetzner, Evert van Linge (ontwierp later als architect het huidige Esserbergstadion), Sibolt Sissingh en topschutter Jaap Bulder. Zij allen brachten het ook tot international.
Pas in 1976 kon Groningen haar tweede kampioen van Nederland toejuichen, al gebeurde dat in gepaste anonimiteit. Want het betrof de Dam Club Groningen en dammers begeesteren nu eenmaal weinig sportliefhebbers. Dat Groningen op de lijst der landskampioenen kwam te staan, had het te danken aan Roxy Dual, het sigarettenmerk van Niemeyer, die ook Johan Cruijff op de paylist had staan. Roken was in die tijd nog niet in de ban gedaan en mede daardoor kon de damclub Groningen wereldtoppers als Ton Sijbrands, Jannes van der Wal en Hans Jansen aan zich binden.
In 1982 was het de beurt aan de basketbalclub Donar, met Nationale Nederlanden meer dan 10 jaar lang als een geweldige suikeroom. Hier waren de grote namen de Amerikanen Dave Lawrence (nog altijd beste speler aller tijden), Jimmy Moore en John Franken. In tegenstelling tot nu waren er ook Groninger spelers (volwaardig) van de partij: Martin de Vries, Albert van der Ark en Frank Ardon.
Vier jaar later, in 1986, was er feest aan de andere kant van het Stadspark, in de ijshal waar GIJS zestien jaar na de oprichting voor uitzinnige vreugdetaferelen zorgde. Kampioen van Nederland na een zinderende finale tegen de grote rivaal uit Heerenveen, de Flyers. Met dank aan spelers als Leo Koopmans, Bob Ginnetti, Wayne van Dorp, Rick Vangog en de lokale helden Johan Toren en Henk ‘Beertje’ Keizer.
Vervolgens moest er weer een flink aantal jaren (8) worden gewacht op een nieuw landstitelfeest, dat van Nic. De dames en keren korfballers waren in 1994 ’s lands besten op het veld, dat toen overigens al minder tot de verbeelding sprak dan korfbal onder een dak. De toppers van toen: Kees en Mike Vlietstra, Taco Poelstra (de Cruijff van het korfbal), Sonja Dijk en Angelique Klompmaker.
Vervolgens duurde het slechts vier jaar voor reprise van Nic. Met nagenoeg dezelfde selectie werd in 1998 het tweede landskampioenschap op het veld veroverd en daarom nog even wat andere namen: Riko Kruit, Wim Bruin Slot, Geke van der Let, Ina Julsing en Irma Geersing.
Ook de daarop volgende tussenpoos duurde niet extreem lang, want zes jaar later (in 2004) behaalde MPC Capitals, zoals Donar toen op voorspraak van sponsor Jaap Wolters heette, haar tweede landstitel. Met dank aan kampioenenmaker Ton Boot, de gelouterde coach die speciaal voor dit klusje was binnengehaald. Hij kreeg de gewenste ondersteuning van klassespelers als Estse international Valmo Kriisa, driepuntschutter Gary Buchanan, Travis Reed en de virtuoos Travis Young.
In 2007 daalde er zo maar een schaakmecenas neer in Groningen, zijnde Share Dimension. Een Utrechts IT-bedrijf dat in Oost-Europa veel zaken deed, maar in Groningen goede sier wilde maken met de Schaakclub Groningen. Dat lukte, want met het beschikbaar gestelde sponsorgeld konden toenmalig wereldkampioen Vladimir Kramnik, Vasyl Invantsjoek, Ivan Sokolov en Sergei Tiviakov worden gecontracteerd. En jawel, ook de Groningers Erik Hoeksema en Joris Brenninkmeijer mochten aanschuiven bij dit illustere gezelschap.
Donar bleef ondertussen, met GasTerra in plaats van Hanzevast als hoofdsponsor, toonaangevend in de eredivisie basketbal en dat werd in 2010 geaccentueerd met een derde landstitel. Nu onder leiding van nota bene een puur Groninger coach, Marco van den Berg. Hij leunde zwaar op buitenlandse huurlingen zoals Robby Bostain, Matt Bauscher, Jason Ellis, Tim Bleu, Jason Dourisseau en Matt Haryasz.
Het vierde landskampioenschap van Donar is inmiddels ook al een feit, eveneens onder de naam Gasterra Flames. Het werd in 2014 opgetekend onder de bezielende leiding van de Kroatische coach Ivica Skelin. Enkele voortrekkers van dit team: Jason Dourisseau, Ross Bekkering, Cashmere Wright, Jessey Voorn en Arvin Slagter.
Lycurgus mag zich de meeste recente stad-Groninger landskampioen noemen. Met dank aan de zeer loyale sponsor Abiant en coach Arjan Taaij. Zijn topspelers waren de oud-international Wytze Kooistra, Dennis van der Veen, de Canadese spelverdeler Jay Blankenau, het Amerikaanse kanon Steven Irvin en Australische springveer Jacob Guymer.
De eerstvolgende kampioen zou zich wel eens heel snel kunnen melden, want Donar is een reële kanshebber voor een vijfde kampioenschap. En ook Lycurgus is voor komend seizoen al weer titelfavoriet.
Door: Dick Heuvelman