HAREN – Heel even was het rustig aan het Harener front. Ongeveer een zomer lang werd de strijdbijl tijdelijk begraven en konden alle betrokken partijen even genieten van een broodnodige adempauze. Natuurlijk kon de rust niet eeuwig duren, er moet immers heringedeeld worden. Maar of Haren daar deel van gaat uitmaken valt te bezien. Gesterkt door een meerderheid van de gemeenteraad –en de inwoners- heeft de coalitie besloten niet langer aan te schuiven bij het herindelingsoverleg met Groningen en Ten Boer. Met als gevolg verdeeldheid in het provinciehuis, in de gemeenteraad en zelfs in het college van burgemeester en wethouders. Daarmee kan er een nieuw hoofdstuk worden toegevoegd aan de herindelingssoap rond Haren.
“De provincie heeft een heiligverklaard idee met een tunnelvisie over de herindeling”
Het pas gepresenteerde rapport, uitgevoerd door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (of gewoon COELO), zorgt hierbij voor nieuw olie op het toch al hete vuur. De meerderheid van de gemeenteraad ziet het rapport als een bevestiging van wat zij eigenlijk al wisten: Haren kan best zelfstandig blijven. Maar waar is dat nu eigenlijk op gebaseerd? En hadden we daar nu echt nóg een rapport voor nodig? Vragen te over. Dus trokken we, gewapend met een arsenaal aan vragen, naar Haren voor een goed gesprek met wethouder Michiel Verbeek. “Laten we beginnen bij de nut van rapport”, begint Verbeek. “Het rapport is niet op initiatief van de gemeente gemaakt. Vanuit het burgercomité, dus betrokken inwoners van de gemeente Haren, bestond er de wens om toch nog eens te kijken naar de financiën van Haren. Daarvoor is er een onafhankelijk en gerenommeerd bureau gezocht die dit onderzoek uit moest voeren. Al vrij snel kwamen we uit bij het COELO, een club die verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en vaker overheden onder de loep heeft genomen.” Verbeek geeft aan dat de gemeente het burgercomité steunde in haar initiatief en ook een deel van de kosten heeft gedekt. “Uit het onderzoek is een aantal zaken naar voren gekomen”, stelt de wethouder. “Zo zijn de financiën van Haren géén reden om te herindelen. Daarnaast zijn de financiën van Haren weliswaar zwak, maar zeker niet acuut en ook niet uitzonderlijk. We zijn niet de enige gemeente met een gebrek aan geld. Maar misschien wel de meest belangrijke conclusie is dat wij onze zwakke financiële positie aan onszelf te danken hebben. Eigen beleid is de oorzaak van de huidige positie en valt dus om te buigen.” En daar wil het college zich momenteel op richten. De financiën op orde krijgen en te werken aan een betere positie. “Om dat te bewerkstelligen moet er aan de ene kant bezuinigd worden en zal er aan de andere kant een lastenverzwaring moeten plaatsvinden. Dat eerste spreekt natuurlijk voor zich, we zullen minder geld uit gaan geven en kijken waar we zuiniger kunnen handelen. En een lastenverzwaring, tja, dat klinkt rigoureus, maar is het niet. Wist je dat als wij onze onroerende zaakbelastingen (OZB) zouden verhogen naar het tarief van Groningen we onmiddellijk 1,2 miljoen euro extra inkomsten binnenkrijgen? Dat is 25 procent meer dan we nu krijgen. Uiteraard gaan we dat niet doen, want dat is een tè grote stap. Het is alleen maar om aan te tonen dat mensen onnodig bang gemaakt worden door dreigementen over lastenverzwaringen die uiteindelijk wel mee zullen vallen.”
“Wij hebben onze zwakke financiële positie aan onszelf te danken”
Ook met de bezuinigingen valt het volgens Michiel Verbeek wel mee. “Haren komt 800.000 euro te kort over 2017. In 2020 moet er 2,7 miljoen euro bezuinigd worden. Dat lijkt heel veel. En eigenlijk is het ook best veel geld, echter we spreken hier over ‘maar’ 5 procent van de totale begroting van Haren. Geloof me, er zijn organisaties die meer moeten bezuinigen.” Toch is Haren na het besluit om niet langer aan tafel te schuiven bij het herindelingsoverleg met Groningen en Ten Boer onder curatele geplaatst door de provincie. “Dat wisten we van te voren”, vertelt Verbeek. “Helemaal gebonden zijn we overigens niet. Ook daar worden zaken flink aangedikt. Natuurlijk zal de provincie wat strenger naar onze uitgaven gaan kijken, maar dat hadden ze sowieso wel gedaan. Wat ze niet kunnen doen is ons belemmeren in ons werk als gemeente. Al zullen ze dat ook niet doen, dan frustreren ze ook hun eigen werk.
“De provincie kan ons het werken niet onmogelijk maken”
Haren volgt vanaf nu dus hun eigen pad die hopelijk leidt naar een succesvolle zelfstandigheid. Daarom heeft de meerderheid van de gemeenteraad besloten dat het college zijn energie beter kan steken in het oplossen van de problemen die Haren heeft, zoals de zwakke financiële positie. “Om het simpel te stellen: Wij willen ons richten op het ophouden van onze eigen broek”, vat Verbeek het geheel samen. “Gedeputeerde Patrick Brouns zal ongetwijfeld proberen om Haren weer aan tafel bij Groningen en Ten Boer te dwingen. Niettemin gaan wij ons inzetten om een gedegen en goed onderbouwt plan te ontwikkelen waarmee Haren uit het financiële dal kan kruipen. Dat vinden wij belangrijker. Bovendien lopen we door mee te blijven werken en te blijven praten over een herindeling het risico onze zelfstandigheid juist kwijt te raken. Dan zeggen ze straks vanuit het Rijk: ‘Luister eens, jullie hebben steeds meegewerkt en zelfs samen met Groningen en Ten Boer plannen gemaakt waar jullie dus zelf achter staan. Dus hoezo willen jullie nu niet meer herindelen?’ Kortom, door mee te blijven werken snijden we onszelf in de vingers en blijft er niks over van ons pleidooi vóór zelfstandigheid. Ook daarom wil de raad afstand nemen van het herindelingstraject.” Dit overigens tot ongenoegen van burgemeester Pieter van Veen die wel graag aan tafel wilde blijven zitten. “En dat snap ik heel goed”, vertelt wethouder Michiel Verbeek. “Ik voel dat best met hem mee, maar de meerderheid van de raad besliste anders. Dan is het aan mij om te kijken of ik kan werken met de gegevens zoals ze nu liggen. En dat kan ik, dus ben ik met mijn collega-wethouders meegegaan. Dat ons dat op een motie van wantrouwen vanuit de oppositie kwam te staan vind ik spijtig. Natuurlijk hopen wij als coalitie op goede verstandhoudingen met de oppositie, maar het zij zo. Het is gewoon zonde dat Haren steeds negatief in het nieuws komt met telkens weer een nieuwe aflevering in deze soapserie. Echt, ook wij halen liever de headlines met goede plannen en prachtige initiatieven.”
“Het is zonde dat Haren steeds negatief in het nieuws komt”
Met de goede headlines gaat het college nu aan het werk. Er ligt nog een berg werk te wachten om Haren uit de financiële zorgen te loodsen. Dus zijn er een hoop goede plannen nodig waarmee de krantenkoppen op een positieve manier gehaald kunnen worden. Eerst moet er nog het één en ander goed worden afgesloten, voordat het college zich vol gaat richten op de zelfstandige toekomst. “Ik hoop dat we op een zakelijke en professionele manier kunnen blijven samenwerken met Groningen”, aldus Verbeek. “Op veel vlakken werken we al samen en ik vind dat dat door moet blijven gaan. Haren gaat zich nu richten op een beter Haren en zorgen dat we financieel weer boven komen drijven. En dat gaat lukken. Met de juiste bezuinigingen en lastenverzwaringen hebben wij onze zaken snel op orde. We zien de toekomst van Haren met vertrouwen tegemoet.
‘We hebben Tynaarlo een bruidstaart gebracht’
Haren wil graag zelfstandig blijven en niet samengaan met Groningen en Ten Boer. De Groninger burgemeester Peter Den Oudsten betreurt het vertrek van Haren uit de onderhandelingen. Dat Haren niet per definitie tegen herindeling is, blijkt uit de vraag vanuit Haren richting Tynaarlo. “We hebben in 2014 Tynaarlo zelfs een bruidstaart gebracht”, vertelt Michiel Verbeek. “Alhoewel ze eerst wel interesse hadden, haakten ze al snel af. Ze kwamen natuurlijk ook net uit een herindeling en bovendien hoefden zij ook niet. Die plannen konden we dus al snel laten varen.” Voor 2014 is er ook gekeken naar een samengaan met Hoogezand-Sappemeer. De Hoogezandsters waren echter snel klaar met Haren. “Wat ik heb gehoord waren die gesprekken niet zo aardig vanuit Haren”, aldus wethouder Verbeek van Haren. “Daar waren ze snel klaar met Haren en zitten nu in een vergevorderd stadium met Slochteren en Menterwolde..” Nu wordt Haren dus richting Groningen gedrukt en daar verzet de gemeente zich tegen. “Er komt nu een herindelingsontwerp, waarbij Haren ingedeeld gaat worden bij Groningen en Ten Boer. Wij gaan daarom een stevige zienswijze indienen tegen dit ontwerp. De provincie heeft een beetje een heiligverklaard idee -met een tunnelvisie- over de herindeling en daar hebben wij last van.”