GRONINGEN – Tot oktober vorig jaar was voorzitter Groningen Verdient Beter Pieter Sauer nog hoopvol. Had er voorzichtig vertrouwen in dat de Raad van State oog zou hebben voor de bezwaren van de wijkverenigingen over de plannen voor de aanpak Zuidelijke Ringweg. Het bleek ijdele hoop. De Raad van State was niet gevoelig voor de ingediende –zeer kritische- rapporten over de veiligheid van de toekomstige situatie. De nieuwe ringweg en het Julianaplein kunnen aangelegd worden zoals gepland was. Onbegrijpelijk noemt Sauer het besluit van de Raad van State. Hij voorspelt levensgevaarlijke situaties, ernstige luchtvervuiling én een economische strop voor Groningen, die volgens hem ‘5 jaar op slot gaat’. “Het wordt totale chaos. Niemand komt de stad nog in of uit.”
“Wat er nog te redden valt? Weinig. Daar ben ik heel realistisch in”, begint voormalig hoofd van het Beatrix Kinderziekenhuis en voorzitter van de actiegroep ‘Groningen verdient Beter’ Pieter Sauer in zijn werkkamer in Groningen Zuid. Verschrikkelijk en volstrekt onbegrijpelijk noemt Sauer de uitspraak van de Raad van State op 19 oktober vorig jaar. “Drie rapporten die allemaal hetzelfde uitwijzen over zeer onveilige situaties op een behoorlijk aantal punten worden zo aan de kant geveegd. ‘De weg voldoet op punten niet aan de minimale veiligheidsvoorschriften’, staat er letterlijk. En toch keurt de Raad van State het goed. Waarom? De minister mag afwijken van normen. Dan mag je mensen blootstellen aan gevaren als de minister dat wil. Onbegrijpelijk. Bij het ontwerp met smalle rijbanen, bochten en verdiepte rijstroken met deksels ontstaan risicovolle punten. ‘23 ernstige afwijkingen’ volgens de rapporten. En wat zegt de minister? ‘Er is niet meer ruimte. Dit is het beste wat we konden maken.’ En daarmee is de kous af kennelijk.”
Vooral op het stuk waar de weg verdiept wordt aangelegd (tussen de Hereweg en het Winschoterdiep) voorziet Sauer problemen. “Een traject van 700 meter lang met 245 meter deksels over het verdiepte deel. Net geen tunnel, want daarvoor staat een lengte van 250 meter. Het voordeel daarvan is dat er geen veiligheidsmaatregelen genomen hoeven te worden als in een tunnel. Maar als daar iets gebeurt is de ramp niet te overzien. Neem een simpel voorbeeld: wanneer er 2 auto’s op elkaar botsen kan er door de smalle rijstroken van 3.10 meter geen hulpdienst bij komen. Het verkeer aan de andere kant moet eerst worden stilgezet. Dat kost tijd. Dat gaat via de verkeerscentrale in Wolfheze. Daar moet iemand op een scherm zien wat er aan de hand is en met lichtsignalen aangeven dat de slagbomen gaan sluiten. En dan moeten ze nog eens sluiten. Mensen zitten in die tunnelbuis gevangen. Via de nooddeur naar buiten kan pas als het verkeer aan de andere kant stilstaat. Anders wordt je geschept. De veiligheidseisen zijn zó minimaal. De Raad van State accepteert dat de minister ruimte heeft om van haar eigen regels af te wijken. Schuift de peperdure rapporten, die nota bene op haar eigen verzoek zijn gemaakt, zo aan de kant. Verdwijnen onder in de la.”
Een ander punt waar Sauer zich druk overmaakt is de luchtvervuiling dat het nieuwe plan met zich meebrengt. “Bij de stukken tussen de deksels overschrijdt het alle normen. De vieze lucht komt door de ruimtes tussen de deksels in één klap naar boven. Terwijl het zo’n hot item is. In de Tweede Kamer wordt op dit moment gesproken over veel strengere normen. Hoe ze hier dan toch mee wegkomen? Ze verschuilen zich achter de ontheffing van de Europese normen uit 2014, toen het Tracébesluit genomen werd. Terwijl we weten dat de normen die worden gehanteerd ons niet beschermen tegen gezondheidsschade. De GGD adviseert geen huizen binnen een straal 100 meter van de weg en geen scholen binnen 300 meter. Hier staan er maar liefs 16 scholen binnen een straal van 300 meter. En de gemeenteraad? Die gaat er ondanks de –wetenschappelijk onderbouwde- bezwaren gewoon in mee. Terwijl er veel betere plannen waren. ‘Zo is het afgesproken in het coalitieakkoord’, luidt het antwoord. Wethouder de Rook wil, hautain als hij is, niet eens met me spreken. Ik ben te lastig. ‘U heeft niets nieuws te vertellen’, luidt de reden om een gesprek te weigeren. In de Groningse politiek worden bij de vorming van het college van burgemeester en wethouders en Gedeputeerde Staten akkoorden gemaakt waaraan iedereen zich houdt. Burgers kunnen wel iets zeggen, maar het heeft geen enkel effect. Politici zeggen: afgesproken in het collegeakkoord. Binnen kamertjes worden dingen besproken en de burger staat volledig buitenspel.”
Economische strop
Sauer voorspelt een grote chaos rondom de stad. “Nu al staat het ’s ochtends helemaal vast op de Van Ketwich Verschuurlaan. Net als het verkeer op de Griffeweg, wanneer je uit het ziekenhuis komt. Als ook nog de afslag Hereweg vervalt, net als de Oosterpoort, loopt het totaal vast in de hele stad. Nu heb je stukken met 2 banen en gedeelten met 3 rijbanen. Dat worden straks 2 smalle banen zonder opritten en afslagen. Een grote chaos wordt het. Ook de mooie doorgang die er nu ligt, waar je vanuit Assen/Haren onder de weg door rijdt naar het centrum verdwijnt. Groningen staat hoog in de file-top 10. Maar waar staat het verkeer vast? Niet op de ringweg. Het verkeer loopt vast op de op- en afritten. Niet op de doorgaande weg. De nieuwe weg naar Hoogezand is goed. Bij de afsal Europaweg staat het niet meer vast. Nu is dat 100 meter verderop het geval, bij de Griffeweg. Dus wat gaan we doen? We gaan een snelweg bouwen voor doorgaand verkeer. En verkeer dat in de stad moet zijn loopt vast. Verkeersdeskundigen hebben het ook voorspeld. Kunnen ze straks allerlei dure trucs verzinnen om dat weer op te lossen. Je komt het centrum straks niet meer in. Het centrum dat het al moeilijk genoeg heeft met al die leegstand. De stad gaat voor 5 jaar op slot. Een economische strop voor de stad. Dat ondernemers niet meer geprotesteerd hebben, snap ik niks van. Ze hebben zich zoet laten houden door de gemeente. ”
Het nieuwe plan betekent een (marginale) verbetering voor het verkeer dat de stad Groningen wil passeren, maar gaat door het vervallen van op- en afritten ten koste van de bereikbaarheid van de stad zelf. Ook heeft het plan grote gevolgen voor de wijken (o.a. Vondellaan, Helperzoom, Goeman Borgesiuslaan, de Savornin Lohmanlaan). Die krijgen namelijk door het vervallen van op- en afritten fors meer verkeer te verstouwen. Verkeer moet meer kilometers door de wijk maken om van of naar de ringweg te komen. Een verdubbeling, geven de plannenmakers zelf toe. “Nu nog rijden er door de Vondellaan tussen de 1200 en 1800 auto’s per dag, straks zijn dat er 12.000”, benadrukt Sauer.
Hoe nu verder met Groningen Verdient Beter? “We wachten het nog even af. Waarschijnlijk zullen we over niet al te lange tijd opdoeken. Wij zijn niet opgewassen tegen dit soort trucs en tricks. Hoe ik de toekomst van de stad zie? Somber. Burgers, ook al ben je met een behoorlijke groep, hebben niets te zeggen. En natuurlijk kun je burgers niet overal gelijk in geven, maar bij zulke grote projecten als deze kun je je wel afvragen: zijn we wel op de goede manier bezig? Er waren betere plannen. Democratie? Niet in Groningen kennelijk. De partij waar ik bijna mijn hele leven op heb gestemd krijgt mijn stem nu in elk geval niet meer.” Het is de bedoeling dat er na de zomer gestart wordt met het prestigieuze, infrastructurele kunstwerk van 700 miljoen euro. Over vijf jaar zullen we zien wie er gelijk krijgt.
Groningen Cityclub positief
Ondernemersvereniging de Groningen City Club (GCC), die zo’n 500 ondernemers in de binnenstad vertegenwoordigt erkent tijdelijke vervelende gevolgen van de aanpak van de Zuidelijke Ringweg, maar ziet uiteindelijk een positief scenario. Dat valt te lezen in een interview met bestuurslid Jan Legters (portefeuillehouder Verkeer & Vervoer bij de GCC) op de website van de zuidelijke ringweg, aanpakringzuid.nl. Hij ziet de overlast als ‘noodzakelijk kwaad’, iets dat voor iedere verbouwing geldt. “Eerst krijg je een puinhoop, maar uiteindelijk ziet het er beter uit.” Hij geeft aan er alle vertrouwen in te hebben dat dat ook het geval is bij de aanpak van de zuidelijke ringweg. “Het eindplaatje ziet er prima uit. Mijn indruk is dat er goed over is nagedacht.” Dat de leden in de binnenstad ook last gaan krijgen van de ingrijpende verandering in de infrastructuur erkent hij ook. “Ook voor de binnenstad is de zuidelijke ringweg een levensader. Veel consumenten komen vanuit de richtingen Friesland, Assen of Hoogezand. Het is dus ook van belang voor de binnenstadondernemers dat er geen files komen op de ringwegen.”