NOORDHORN – Afgelopen weekend deed PvdA-leider Diederik Samsom Noordhorn aan. Op uitnodiging van Richart Joling, lid van het dagelijks bestuur van de Partij van de Arbeid gewest Groningen, sprak Samsom in de Dörpstee.
Joling vroeg Samsom te spreken op de op de gewestelijke vergadering van de rode rozenclub in het dorpshuis van Noordhorn. Joling heeft nog wel wat hangijzers te bespreken met Samsom. Want het gaat niet goed met zijn partij in het noorden van Nederland.
Het is donderdag wanneer we Joling aan de telefoon hebben. “Ik hoop dat –ie tegen kritiek kan”, begint Joling. Want er is toch echt serieus iets aan de hand met zijn partij in Groningen. “We zijn gehalveerd. Vorig jaar zaten we nog met 12 statenleden, na de verkiezingen in 2015 zijn dat er 6. Vorig jaar zaten we met 3 gedeputeerden in het college, nu zit er niemand meer namens onze partij.” Een signaal van de kiezers en die hebben altijd gelijk, stelt Joling die wel wat bespreekpunten op de agenda heeft voor Samsom. De werkgelegenheid in Oost-Groningen bijvoorbeeld. Daar is het nog steeds dramatisch mee gesteld. Of de aardbevingsproblematiek en het ontbrekende vertrouwen bij bevolking. Ze zijn teleurgesteld in de politiek. “Dat vertrouwen moeten we herstellen. Daar zullen we de komende tijd hard aan moeten werken. Ik wil van Samsom weten hoe hij denkt dat te gaan doen. Ik hoop ook op een inspirerend verhaal. We kunnen wel wat positiviteit gebruiken.”
We vragen Joling of zijn partij de bakens wel tijdig heeft verzet. De club kwam op voor de belangen van de arbeider. Goede sociale voorzieningen en werkgelegenheid voor mensen met minder kansen. Je zou je af kunnen vragen of die arbeider nog wel bestaat. Willen mensen überhaupt nog zo genoemd worden? Zijn ze niet een beetje vervreemd van hun partij? “De zaken waar we vroeger voor moesten strijden, zijn nu allemaal goed geregeld. De vijfdaagse werkweek, achturige werkdagen, allemaal zaken waarvoor de PvdA gestreden heeft. Maar toch is er nu ook nog zat om voor te strijden. Neem de ZZP’ers en de mensen met tijdelijke contracten, die worden aan alle kanten uitgebuit”, stelt Joling. “Bouwvakkers bijvoorbeeld. 70 procent werkt op basis van tijdelijke contracten, veelal wurgcontracten met onderaannemers. Zij hebben hun inkomsten met gemiddeld 40 procent zien afnemen. Iets dat ook geldt voor de transportsector. Door allerlei regelgeving kunnen chauffeurs bijna geen uren meer maken.” Dat is misschien wel zo, maar het is toch zo dat onder andere de PvdA het mogelijk maakt dat Poolse werknemers hier -voor weinig- aan de slag kunnen? En de bouw en transport zijn nou net van die baantjes waar veel buitenlandse werknemers op af komen. Bovendien doen ze het voor een stuk minder geld dan dat bedrijven voor Nederlands personeel moeten betalen. En als ze na een tijdje terug gaan, naar zeg Polen, hebben ze nog recht op een uitkering ook. Als de PvdA daar nu eens mee aan de slag gaat, los je meteen misschien ook een deel van het werkgelegenheidsprobleem in Oost-Groningen op. “Dáár zit de crux, er is sprake van oneerlijke concurrentie. Dat buitenlandse werknemers hier aan de slag gaan, prima, maar dan wel tegen dezelfde salarisvoorwaarden zoals die voor Nederlandse werknemers gelden. Het grootste probleem zijn allerlei schijnconstructies van bedrijven met vestigingen in lagelonenlanden. Daar moeten we wat aan doen.” Ondanks de dramatische positie van de PvdA in het Noorden, is er ook een succesje geboekt, weet Joling. “Er was sprake van dat de gevangenis in Ter Apel dicht moest. Een enorme domper in een gebied waar de werkgelegenheid al zo laag is. Er werken daar 300 man. We hebben in ieder geval bereikt dat er in deze regeerperiode niet meer over gediscussieerd wordt. Maar we waren eens het ‘rode noorden’, daar is nu weinig meer van over. Ik verwacht dat Samsom goed naar onze problemen luistert. Er zijn mensen teleurgesteld.”
Maandagmorgen, 10:00. Een stuk positievere Richard Joling aan de lijn. Hij kan er, na de speech van de PvdA-leider, weer tegenaan. Zo’n 80 man waren er afgekomen op het ‘regionaal mini-congres’, zoals Joling de gewestelijke vergadering in Noordhorn zelf noemt. Kritiek op het beleid van de PvdA was er, zeker, maar de sfeer was toch voornamelijk positief, weet Joling te vertellen. “Het moet afgelopen zijn met het chagrijn. We moeten er weer voor gaan!, luidde Samsom’s boodschap. Hij erkent de problemen die we hier hebben, het heeft de aandacht van zijn fractie. Samsom heeft niet overal direct een oplossing voor, maar mensen gaan het sociaal beleid van de Partij van de Arbeid straks weer voelen, verzekerde hij. Nieuw beleid kost tijd, volgens de partijleider. Samsom wijdt een deel van de problemen in zijn partij aan de compromissen die hij af moet sluiten met de VVD. ‘Dat zorgt altijd voor een spanningsveld’, zei hij.
‘We hebben toch 18 miljoen losgepeuterd om de WSW in Oost-Groningen overeind te houden’
Maar er is reden tot voorzichtig optimisme. Het gaat langzamerhand beter. Er zijn meer nieuwe banen dan aan het begin van de crisis. De sociaaldemocratie is niet failliet, maar we moeten nieuwe wegen vinden om eraan te werken, zei Samsom. En dat is ook zo. Bovendien hebben we ook veel wél bereikt. Dat ziet niet altijd iedereen. Neem de nivellering in de zorg. De PvdA heeft ervoor gezorgd dat de zorgtoeslag voor de allerlaagsten verdubbeld is. En voor wat betreft de werkgelegenheid in Oost-Groningen hebben we 18 miljoen euro losgepeuterd om de werkvoorzieningsschappen in stand te houden. Procentueel werken veel meer Oost-Groningers bij de WSW dan gemiddeld in Nederland. Als die werkvoorzieningsschappen omvallen, worden wij extra hard getroffen.” Joling kon de peptalk van Samsom wel even gebruiken. “Laten we heel eerlijk zijn: als je op straat loopt en je hoort 20 keer dezelfde kritiek, zakt je de moed wel eens in de schoenen. Soms vergeet ik zelf wat voor goeie dingen we allemaal gedaan hebben. Maar goed, we hebben werk te doen. We willen in gesprek met onze inwoners. Staatssecretaris Jette Kleinsma komt volgende week naar Stadskanaal om te praten over de problemen hier. Samen met partijgenoten wil ze de strategie bepalen. Zoeken naar oplossingen”, beloofde Samsom die het halveren van de PvdA in Groningen wijdde aan de extremen van de stadjers. “Groningen heeft altijd extremen ten opzichte van landelijke ontwikkelingen. Doen we het goed, zijn ze trouw, hebben we iets niet goed gedaan, krijgen we extra op onze donder”, verklaarde Samsom de trieste positie van zijn partij in het noorden. En de problemen die er spelen in de bouw- en in de transportsector, is daar nog over gesproken, willen we weten. “De arbeidsinspectie moet veel vaker controleren of de cao-afspraken worden nageleefd. En schijnconstructies moeten we snoeihard aanpakken. Met hoge boetes. We hebben hier altijd nog een beetje de neiging om te zeggen: ‘Foei. Mag niet.’ Dat moet afgelopen zijn. Maar goed: we gaan ervoor! Ik heb het idee dat de neuzen weer een beetje dezelfde kant op staan. En dat hadden we nodig!”