SCHEEMDA – Jan Eelssema, wie kent hem niet? De 58-jarige productieplanner van een karton- en papierfabriek maakt zich als vrijwilliger op zoveel fronten verdienstelijk dat zijn naam bij velen in Oost-Groningen bekend in de oren moet klinken. Een greep uit zijn werkzaamheden: Eelssema is momenteel secretaris van de voetbalvereniging Oldambtster Boys, zaalvoetbalvereniging WMC en de scheidsrechtersvereniging Oldambt en Veenkolonien. Daarnaast is hij assistent-scheidsrechter bij de hoofdmacht van Oldambtster Boys, begeleider van jonge scheidsrechters en beoordelaar van oudere scheidsrechters. Ook is de Scheemder vrijwilliger bij De Zonnebloem. Naar zijn zeggen is hij wekelijks zo’n 20 uur actief als vrijwilliger. Het heeft hem nog geen lintje opgeleverd. Wel is hij bij het 50-jarig bestaan van Oldambtster Boys benoemd tot Lid van Verdienste.
Eelssema is vanaf zijn jeugd altijd al bij de voetballerij betrokken geweest. Hij speelde bij Oldambtster Boys, de club van ’t Waar en Nieuw-Scheemda. Hij was geen hoogvlieger, draafde meestal als vleugelverdediger op in het eerste of tweede team. Een hardnekkige knieblessure verstoorde zijn actieve voetballeven. Een scheur in de kruisband maakte verder spelen onmogelijk waarna de toenmalige voorzitter en penningmeester van de club Chris Nieland en Jan Kiewit de toen 25-jarige Eelssema vroegen toe te treden tot het bestuur. Hij werd meteen secretaris, een functie die hij tot dusver nog steeds vervult. ,,Oldambtster Boys heeft bijna altijd op het laagste niveau gespeeld”, vertelt Jan Eelssema. “t Waar en Nieuw-Scheemda hebben samen 400 inwoners, we hebben maar zo’n 80 leden. Momenteel bivakkeren we in de onderste regionen. He is allemaal te wisselvallig en we krijgen te veel doelpunten tegen. Ook qua beleving kon het allemaal wel wat beter, hoewel er nooit spelers zijn die afzeggen. Dat is dan weer positief. Het elftal is jong, doelman Robert Vroom (30) en zijn broer en aanvoerder Alain Vroom zijn de oudsten. We doen het nu met eigen jongens uit de beide dorpen. Er is ook een tijd geweest dat we bovenin meedraaiden. Jan Blaauw was in die periode trainer. Hij had overal contacten en nam spelers van buitenaf mee. Daar zijn we van afgestapt, onze eigen jeugd krijgt nu de kans. Hemmo Kuipers is trainer. Hij is aan zijn derde seizoen bezig. Ik schat de kansen dat hij blijft minimaal. Hij heeft inmiddels ook Meedhuizen onder zijn hoede. Hemmo is een fanatieke trainer. Zijn beleving strookt echter lang niet altijd met die van de spelers. Hij heeft er veel voor over, ik neem mijn petje voor hem af. Oldambtster Boys heeft naast een eerste en tweede alleen nog C-junioren. De sluiting van de plaatselijke basisschool een jaar of drie geleden zorgt er ook voor dat er steeds minder aanwas komt. Het is helaas niet anders. Jonge gezinnen komen hier niet meer naar toe.”
Toch ziet Eelssema nog steeds voldoende perspectief voor de Boys. ,,We krijgen van de gemeente jaarlijks een onderhoudssubsidie. Met de contributie en de opbrengst uit de kantine redden we ons daar prima mee. Oldambtster Boys bestond vorig jaar 70 jaar. We hebben dat op bescheiden wijze gevierd, het is immers geen officieel jubileum. Als we straks driekwart eeuw bestaan – niemand twijfelt eraan dat we dit niet zullen halen – dan willen we grootser uitpakken, bijvoorbeeld met een reunie.”
Grote bewondering heeft de secretaris voor de mensen die hun handen altijd maar weer uit de mouwen willen steken voor de club. ,,We hebben een mooi overdekt terras kunnen realiseren door zelfwerkzaamheid. Doen nooit tevergeefs een beroep op dorpsgenoten als er iets moet gebeuren. Top!”
Een ander stokpaardje van Jan Eelssema is de scheidsrechterij. ,,Toen ik moest stoppen met voetballen ben ik in de begin 90-er jaren scheidsrechter geworden. De knie bleef echter opspelen, na tien jaar moest ik ook hier de brui aan geven. Ik heb het tot de zaterdag derde klasse gebracht. Ook in de zaal ben ik gestopt met fluiten, het wilde echt niet meer. Ik was lid van de scheidsrechtersvereniging Oost-Groningen. Kwam er al snel in het bestuur en werd secretaris. Vorig jaar is onze vereniging samen gegaan met de scheidsrechtersvereniging Veendam en Omstreken. Onder de nieuwe naam scheidsrechtersvereniging Oldambt en Veenkolonien hebben we de krachten gebundeld. Ik doe ook hiervan het secretariaat. Het gaat nu allemaal wel een beetje anders, want de Veendammer scheidsrechters hebben een eigen clubhuis – De Neutrale Hoek – in Wildervank. Daar zijn allerlei activiteiten zoals trainingen, bijeenkomsten van de KNVB, cursussen en spelregelavonden. In de wandelgangen hoorde ik al dat ze vinden dat ik mijn gezicht te weinig laat zien. Dat komt omdat we in Oost-Groningen veel minder activiteiten hadden. Ik moet nog wennen aan de nieuwe situatie.”
Eelssema wil de plannen van Marco van Basten die bijvoorbeeld buitenspel wil afschaffen en strafschoppen vervangen door shoot-outs op de agenda van een van de volgende bijeenkomsten zetten. ,,Ik ben benieuwd hoe de scheidsrechters er tegenaan kijken, het kan een interessante discussie opleveren. Afschaffen van buitenspel op laag niveau zie ik persoonlijk niet zitten. Het veld wordt dan alleen maar groter, daar hebben vijfdeklassers de conditie niet voor om dat te belopen. Je moet veel meer meters afleggen.”
Eelssema, die ongehuwd is maar wel een LAT-relatie heeft met een vrouw die weinig om voetbal geeft, (”dat is maar goed ook, anders kom je er helemaal niet meer los van”) vindt dat de huidige voetballers minder respect hebben voor scheidsrechters dan voor jaren terug. ,,Vroeger werd er echt tegen een scheidsrechter opgekeken, dat is nu allang niet meer zo. Ik moet wel zeggen dat de acceptatie de laatste jaren wel weer wat beter is geworden. Omdat ik het leuk vind begeleid ik momenteel jonge scheidsrechters in de leeftijd van 16-20 jaar op de zaterdagmiddag. Ik neem dan vooraf contact met ze op, maak een praatje maar geef ze geen instructies. Als het even kan doe ik dat in de rust ook niet. Na afloop gaan we dan wel samen de wedstrijd analyseren. Prachtig. Ook beoordeel ik nog de oudere scheidsrechters. Elke senior arbiter komt een keer per jaar aan de beurt. In dit geval gaat het erom of ze het nog aan kunnen, want deze mannen hoef je natuurlijk niks meer te vertellen. En op de zondagmiddag vlag ik bij Oldambtster Boys. Met de intentie om het zo eerlijk mogelijk te doen. Vlaggen als er gevaar dreigt, werkt bij mij niet. Daar ben ik teveel scheidsrechter voor.”
Grootste wens van Jan Eelssema is gezond blijven. ,,Soms maken mensen zich zo druk om het spelletje. Ze vergeten dat hun leven veel belangrijker is. Voetbal is maar bijzaak.”