PROVINCIE – De Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland is uitgebreid met twee nieuwe tradities uit de provincie Groningen: de Stoetbomentraditie en de Groninger Eierbaltraditie.
De rond 1900 ontstane traditie van het uitreiken van stoetbomen is verankerd in het ‘Hoge Land’ in het noorden van de provincie Groningen. Na hun eerste schooldag krijgen kinderen een stoetboom. Een stoetboom is een grote tak versierd met witte broodjes (stoeten) en andere lekkernijen. Oorspronkelijk werden de stoeten aan de takken vast gebakken, tegenwoordig gebeurt dit alleen nog in Spijk en worden de broodjes elders na het bakken aan de takken vastgebonden. Voor schoolkinderen markeert de stoetboom het moment van overgang naar een nieuwe levensfase op school. Voor ouders en grootouders is het een moment van herkenning en herinnering dat zij willen doorgeven. De traditie is door een aantal betrokken schooldirecteuren voorgedragen voor de inventaris.
De Groninger eierbaltraditie is een traditie met een iets kortere geschiedenis. De eierbal is ontstaan vanuit, een na-oorlogse, zuinigheid en hij wordt gemaakt met ingrediënten die toen relatief eenvoudig voorhanden dan wel verkrijgbaar waren. Zowel het bereiden van de eierbal als de gebruiken eromheen zijn onderdeel van de traditie. Deze gebruiken zijn onder andere de verschillende eetmomenten en het vergelijken en becommentariëren van de eierbal. De eierbal zelf is een afgekoeld hardgekookt ei dat omwikkeld wordt met een laagje deeg om daarna gefrituurd te worden. De eierbal kan zowel warm als koud gegeten worden. Aan het deeg worden kruiden toegevoegd die per maker kunnen verschillen. Er bestaan daardoor veel eigen, geheime, recepten die van generatie op generatie worden doorgegeven. Het Genootschap Ambachtelijke Grunneger Aaierbal, dat zich inzet voor het levend houden van de traditie, heeft de traditie voorgedragen voor de Nationale Inventaris.
De inventaris vloeit voort uit het UNESCO Verdrag ter Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed dat Nederland in 2012 ondertekende en waardoor er in Nederland een nieuwe tak van erfgoed is bij gekomen.
In opdracht van het Ministerie van OCW coördineert het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland de uitvoering van dit verdrag. Immaterieel erfgoed zijn tradities die wij van onze (groot)ouders overnemen en doorgeven aan onze kinderen. Het zit in de harten, hoofden en soms ook in de handen van mensen en het leeft. Het is dynamisch erfgoed dat zich aanpast aan de tijd. Elke nieuwe generatie geeft de traditie op zijn eigen manier vorm waardoor deze zich steeds ontwikkelt.
Foto: Jeroen Berkenbosch