Datum: woensdag 3 juni 2015
Plaats, Boven Oosterdiep 97, Veendam
Tijd: 16.00 uur
De Stichting Herdenkingsstenen Veendam Wildervank gaat in verschillende fasen herdenkingsstenen van Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in de gemeente Veendam plaatsen. De eerste fase is achter de rug, en vandaag wordt de tweede fase beëindigd. Op verschillende huisnummers aan het Boven Oosterdiep in Veendam worden deze stenen onthuld, waarbij de buurt dankzij de onvermoeibare inzet van Ankie Steenhuis financieel aan heeft bijgedragen. Vandaar dat een aantal inwoners uit de buurt aanwezig is om deze plechtigheid bij te wonen.
Want nadat er op verschillende huisnummers stenen zijn onthuld komt de stoet iets na vieren aan bij huisnummer 97. Daar worden de stenen van Joseph Pais en Gailtje Pais-Cohen en Samuel Herman Polak en Rachel Polak-Pais en hun kinderen Nico Les en Jozeph Polak onthuld. De familie werd in 1943 weggevoerd naar concentratiekamp Sobibor, nadat ze in Veendam aan de toenmalige Boven Oosterdiep 83 woonden. En bij deze plechtigheid zijn Niek en Marieke Hoetjes en pastoor Herman Helsloot uit Heiloo te gast. Laatstgenoemde kocht ooit een boek bij een antiquair in Amsterdam, alwaar hij enkele namen van de omgebrachte familie ontdekte. Het spoor leidde naar Veendam, vandaar dat de drie uit het Noord-Hollandse Heiloo bij de plechtigheid zijn. Via het Joods community monument kon Marieke Hoetjes de plaats Veendam achterhalen. Het is meer dan bijzonder dat de link tussen Heiloo en Veendam bestaat.
Het moment van onthulling wordt ingeleid door Koos Gräper, voorzitter van Stichting Herdenkingsstenen Veendam-Wildervank. Het is een bijzonder moment, temeer omdat de Joodse slachtoffers van de oorlog niet vergeten worden. het ‘buurtje van Ankie’ heeft zogezegd bijgedragen aan legging van de stenen, heeft enthousiast geld vergaard voor het project.
De onthulling is indrukwekkend, hoe klein het gezelschap misschien ook is. Want naast de herdenkingsstenen heeft de Stichting Herdenkingsstenen Veendam-Wildervank ook een boekje uitgebracht waarin de Veendammer Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog staan vermeld. Het boekje vermeldt verder waar ze hebben gewoond en waarheen ze weggevoerd zijn. Het gaat om 216 Joodse inwoners van de gemeente Veendam, waarvan slechts vijftien de Tweede Wereldoorlog hebben overleefd.
De initiatiefnemer van de herdenkingsstenen is Piet Horst en de opgerichte stichting is hiermee aan de slag gegaan. Het doel is om de nagedachtenis aan de slachtoffers van de naziterreur levend te houden.
“In augustus starten we met de derde fase van het project”, aldus voorzitter Gräper. De stichting zal in de buurten waar de stenen dienen te verrijzen geld inzamelen voor de financiering van het gebeuren.
Het doel is dat de plaatsing van de stenen in het najaar van 2015 is afgerond. Ondertussen hebben ook verschillende educatieve projecten plaatsgevonden omtrent het thema. “Rond 13 oktober is het hele project afgerond”, vult secretaris Arie Broekema aan. “Dan zal ook een delegatie uit Engeland en België aanwezig zijn.”