‘Voor die vrijheid hebben wij jarenlang op de barricaden gestaan. Het is bizar dat dit zich terugtrekt’
GRONINGEN – 62 is ze. Al bijna een halve eeuw poseert ze als professioneel (naakt)model voor studenten van Kunstacademie Minerva in Groningen. Als 16-jarig bleu meisje uit Noordwolde kwam Geke Hankel naar ‘stad’. Mode studeren aan Minerva was het plan. Ze werd de muze van de Groningse docent en kunstenaar Wout Muller. “Ik was zijn vleesgeworden fantasie. Hij hield van billen. En die had ik.” Een boeiend gesprek met Geke Hankel over kunst, bloot, de barricaden, de koran en het belang van zelfbewustzijn.
Studeren aan Minerva. Hoogst ongebruikelijk voor die tijd. Als meisje naar de kunstacademie, dat deed je niet. Werd je kleuterjuf. Zo niet Geke Hankel. Gestimuleerd door haar moeder, die haar –al zag ze dat toen niet- behoorlijk vrij opvoedde. Geke –rode mantel, rode Chinese ballerina’s met groene geborduurde bloemen, blauwe shawl om haar knot- plant haar fiets tegen een hekje in de Poelestraat en draait hem op slot. “Ik weet het nog goed toen ik voor het eerst door de stad liep. Eindelijk weg van die sociale controle. Vanaf de allereerste dag begon ik te ademen. Ik ben nooit meer weggegaan.”
Geke is expressief, vrijgevochten en open. Schuwt niet om dingen bij de naam te noemen. Ook bij controversionele onderwerpen als islam, koran of bijbel. Die keer toen twee bevriende kunstenaressen hun werk –schaars geklede dames op doek- niet op mochten hangen in een ziekenhuis in Delfzijl bijvoorbeeld. “Ouderen zouden aanstoot nemen tegen de schilderijen van naakte vrouwen”, luidde de verklaring van de ziekenhuisstaf. Ik schrok ervan, toen ik het hoorde. Man, die oudjes hebben het bloot bijna uitgevonden, zei ik. Dat moet je niet accepteren. De waarheid bleek iets anders te liggen, na nogmaals beklag bij de directie. Moslims bleken moeite te hebben met de pikante doeken. Daar moet je tegen protesteren, riep ik. Voor die vrijheid hebben wij jarenlang op de barricaden gestaan! Het is bizar dat dit zich terugtrekt.”
Dat Geke zelf model stond, was de schuld van docent en kunstenaar Wouter Muller. “Ik was een meisje van het platteland. Stil en verlegen. Dook altijd meteen achterin de klas. Mooi niet, dacht ik toen Wouter Muller mij vroeg om naakt te poseren. Het was in de hippietijd. Mager was de mode. Maar ik had billen. En daar hield hij van. Ik was zijn vleesgeworden fantasie. Na 2 jaar aandringen besloot ik om het voor één te doen. Ik had inmiddels zelf ook model geschilderd en wist hoe leuk het was. (Geke begon als student mode, maar schakelde later over naar schilderen omdat ze niets met mode had, red.) Die paar jaar werd 44 jaar. En als het aan Geke ligt, komen daar nog zeker een paar bij. “Zolang mijn lijf het doet én ik gevraagd wordt”, zegt Geke die maar al te goed weet dat het lastig is om jonge meiden te vinden die naakt model willen staan. “Onbegrijpelijk eigenlijk. Ze lopen wel in minuscule broekjes over straat waar de billen uitpuilen, maar bloot poseren willen ze niet. Onzekerheid misschien. Je moet zelfbewustzijn creëren. Zó belangrijk. Je moet trots zijn op jezelf, dát maakt je speciaal. Ik was 8 toen ik mezelf voor het eerst in een winkelruit zag. Dacht: o, ben best mooi. Vroeg daarna aan mijn moeder: mama, ben ik mooi? Die was meteen duidelijk. Nee, zei ze. Je bent niet mooi. Maar ook niet lelijk. En dat is beter, want mooi zijn is nog niet zo gemakkelijk. Bovendien is mooi zijn geen prestatie, het is je gegeven.”
Geke ziet de wereld veranderen. Verworden vrijheden die zich terugtrekken. Vrijheden waarvoor jaren gevochten is. Ieder jaar bezoekt ze de Biënnale van Venetië, een toonaangevende internationale kunstmanifestatie die sinds 1895 tweejaarlijks, in de zomermaanden van juni tot november, in Venetië wordt gehouden. Kunst uit landen van over de hele wereld. “Meedoen kan alleen als er vrede is in het land. Kunstenaars mogen hun statement maken op de Biënnale. Een Duitse kunstenaar deed dat met een zwarte tent midden op het San Marcoplein. Die tent was aan twee kanten open. Bedoeld om er doorheen te lopen. Een knipoog naar de Zwarte Steen bij Mekka, waar moslims met een grote boog omheen lopen. Christenen, moslims, joden kunnen prima naast elkaar leven, was zijn boodschap. Maar hij moest het weghalen. Dat zegt veel over onze terugtrekkende vrijheden. Weet je, ik vermoed dat veel politieke moslims de Koran niet eens gelezen hebben. Niet weten waarover het gaat. De Koran is eigenlijk een heel vriendelijk boek. Veel vriendelijker dan de bijbel. Totaal niet agressief. Ik heb het helemaal gelezen. Nergens lees ik iets over dat mensen met een andere religie met geweld te lijf gegaan moeten worden. Of over het verplicht dragen van hoofddoekjes. Het bedekken van blote schouders wordt beschreven. Sterker nog: Atatürk verbood het studenten van de universiteit om een hoofddoek te dragen. Hier mag je er zelfs voor je paspoort één op. Van de zotte, vind ik.
Inmiddels heeft Geke voor meer dan een miljoen mensen model gestaan. Er is een docu over haar gemaakt, een expositie met 60 schilderijen door 60 kunstenaars, een boek én ze hangt levensgroot in de Oosterpoort, Minerva en in de universiteit. “Mijn achterkleinkinderen kunnen later altijd nog naar oma kijken, haha.” Hoewel (internationaal) model –ze deed ook klussen in Milaan en Parijs-, rijk is ze er niet van geworden, antwoordt ze op de vraag of het modellenwerk een beetje betaalt. “Nee zeg. Schandalig. Een werkster verdient meer. In tegenstelling tot veel andere landen. In Parijs en Duitsland bijvoorbeeld. Daar is model staan een volwaardig beroep. Maar ach, een arm model misschien, maar een rijk leven!”