Raadsfracties sputteren nog wat tegen
REGIO – Het Zuidoost-Groninger herindelingsproces blijft voortkabbelen. Vlagtwedde en Bellingwedde gaan voor de gemeente Westerwolde, Stadskanaal zet in op de ‘PSV-variant’, terwijl de beoogde partners Veendam en Pekela op de rem trappen. Gebrek aan regie lijkt de discussie te doen verstommen.
In de vorige gemeenteraadsperiode wilde het herindelingsproces nog wel eens wat stof doen opwaaien. Wat te denken van de woede bij toenmalige coalitiepartijen SP en GroenLinks in Pekela, toen partner Samen voor Pekela verkondigde de ogen niet te blijven sluiten voor de realiteit. In december 2013 maakte Samen voor Pekela volgens de SP een ‘draai’ die zou zorgen voor een ‘mammoetgemeente’ in Oost-Groningen. Maar die mammoetgemeente wil maar niet ontstaan in de Veenkoloniën en Westerwolde. Sterker nog, de twee Westerwolder gemeenten Vlagtwedde en Bellingwedde willen enkel samen en hoeven geen derde partner, terwijl Veendam een herindeling met Stadskanaal en Pekela ook niet juichend zal ontvangen. Tenminste, tot dusver is de grootste partij GemeenteBelangen Veendam daar altijd voor gaan liggen. Fractievoorzitter Christel Knot kan uitleggen waarom. “Toen het eerste rapport van de commissie Jansen verscheen waren we niet ontevreden”, legt ze uit. “Dat rapport gaf een voorkeursvariant aan waarin de gemeente Veendam zich kon richten op de gemeenten Menterwolde, Hoogezand-Sappemeer en Slochteren. Een sterke gemeente, die als economische motor zou kunnen fungeren in Oost-Groningen. Het tweede rapport Grenzeloos Gunnen van deze commissie ging echter de hele andere kant op. Ineens kon Veendam zich gaan richten op Zuidoost Groningen, zonder deugdelijke argumenten. Wij vroegen ons af hoe serieus je dit eigenlijk kunt nemen.”
Vandaar dat Veendam zich terughoudend opstelt in het herindelingsdossier. Daarbij is continuering van de samenwerking met Pekela geen ‘heilig huisje’. Met andere woorden, ook deze samenwerking is wat Veendam betreft haar leven niet zeker. “In Veendam zijn we niet altijd even gelukkig met De Kompanjie”, beaamt Knot. “Als je kijkt naar de ontwikkelingen waarin het provinciebestuur de ruimte geeft om Vlagtwedde en Bellingwedde te laten fuseren tot Westerwolde en waarin Oldambt zelfstandig mag blijven, vinden wij als GemeenteBelangen dat Veendam ook groot genoeg is om zelfstandig te blijven.” Het standpunt van Veendam’s grootste partij is niet in beton gegoten in het coalitieakkoord. Knot weet dat een partij als D66 anders in de discussie staat. En de fractievoorzitter van GemeenteBelangen Veendam weet ook dat herindelen met Menterwolde en Hoogezand-Sappemeer een lastig verhaal wordt, aangezien deze gemeenten zich al hebben verbonden in een huwelijk waarin Slochteren ook nog een rol speelt. Maar als het aan Slochter ChristenUnie-raadslid Niels Joostens ligt is die herindeling nog geen uitgemaakte zaak. Joostens ergert zich aan het voortdurende gesteggel in Menterwolde, een geluid wat gehoor heeft gevonden bij Slochter burgemeester Geert-Jan ten Brink.
Onomkeerbaar proces
Gesteggel of niet, in Pekela komen steeds meer partijen tot de conclusie dat de herindeling een onomkeerbaar proces is. Joostens’ partijgenoot Wiebe Meilof bijvoorbeeld, die als samenwerkingspartner van de coalitiepartijen SP, Samen voor Pekela en GroenLinks al hard in botsing kwam met deze partijen. Volgens Meilof getuigt het van weinig realiteitszin wanneer Pekela zich verhardt in het standpunt om zelfstandig te blijven. “Als het kan blijft
Pekela het liefst zelfstandig”, begint hij. “Dat is vanuit de Pekelders begrijpelijk. Het is een behoorlijke gemeenschap, die gehecht is aan herkenbaar bestuur. En dat is ook iets wat ik belangrijk vind. Het aspect herkenbaar bestuur valt weg bij een herindeling, dan komt alles op afstand te staan.”
Meilof weet dat de wens in Pekela om door te gaan op de huidige weg groot is. Maar hij weet ook dat het veranderende speelveld de discussie kan doen opleven. “We mogen als gemeente niet achteraan lopen. Dat werkt gewoon niet, dan lopen we als Pekela zijnde een achterstand op. Ik ben daar fel tegen, vandaar dat ik voorstander ben van een herindeling met de gemeenten Veendam en Stadskanaal. Het is simpelweg onoverkomelijk.”
Ook Samen voor Pekela ziet in dat het speelveld verandert, maar wil ook benadrukken dat het streeft naar een eigen Pekelder identiteit. Fractievoorzitter Lex Kupers wil het liefst de ambtelijke samenwerking met De Kompanjie handhaven en Stadskanaal daarbij betrekken. “Maar mocht dat niet lukken, streven wij naar een herindeling met Stadskanaal en Veendam. We zien het niet zitten om alleen samen te gaan met Veendam of Stadskanaal. Het is met z’n drieën, of niet.”
Zelfstandig
Maar als Knot en Kupers eerlijk zijn zien ze een herindeling niet automatisch als de beste oplossing. “Wat heeft een herindeling voor meerwaarde?”, vraagt Knot zich af. “Eerlijk gezegd zien we Pekela liever als zelfstandig”, vult Kupers aan. Een reactie die op onbegrip stuit in Stadskanaal. Enkel de SP wil de burgers nog raadplegen, de overige raadsfracties zijn voor een herindeling. Klaas Pals van D66 bijvoorbeeld. “We blijven eensgezind, de herindeling moet doorgaan”, vindt hij. “Maar hoe zich dit ontwikkelt is de vraag. De SP in Pekela zegt: ‘nu niet, nooit niet’. Ik sprak Hennie Hemmes onlangs nog en die was daar ook heel stellig in.”
Pals heeft een idee hoe de barricaden kunnen worden geslecht. Het raadslid in Stadskanaal wil graag kennismaken met de raadsleden in Veendam en Pekela, zodat ‘het goede gevoel’ kan ontstaan en wellicht meerdere partijen iets gaan voelen bij een herindeling. “Wat GemeenteBelangen in Veendam onlangs nog riep door samen te willen gaan met Hoogezand-Sappemeer is natuurlijk de grootste flauwekul. Die gemeenten zijn goed onderweg. Ook wij kunnen een mooie gemeente vormen. Laten we gewoon als raadsleden van de drie gemeenten kennismaken met elkaar. Eerlijk gezegd ken ik in Pekela alleen Pim Siegers als raadslid en in Veendam naast mijn partijgenoot Alian Spelde alleen enkele leden van GemeenteBelangen. Ik zou graag kennis willen maken met de overige partijen.”
Iets wat Meilof in Pekela in ieder geval kan onderschrijven. Het ChristenUnie-raadslid is daarnaast niet ontevreden dan Oldambt uit beeld is als fusiepartner voor Pekela. De politieke verhoudingen in Stadskanaal en Veendam stemmen hem tot meer tevredenheid. “Politiek gezien heerst er in die gemeenten een breed scala aan partijen. Dat is boeiend om te zien”, vindt hij. “Wanneer je zou samengaan met Oldambt krijg je een te grote SP, met een VCP daarbij. Dan krijg je een bepaalde vorm van eenzijdigheid en dat is net niet het leukste wat er is.”
Voordat het zover is, stroomt er nog heel wat water door het Pekelderdiep. Meilof denkt dat tijd de discussie voor een deel kan doen verstommen. “Partijen ontdekken vanzelf dat zelfstandig blijven niet haalbaar is. Ook wat Veendam doet zijn de laatste stuiptrekkingen.”
Pals hoopt dat het tempo erin blijft, al vreest hij het ergste. “Gezien de laatste ontwikkelingen vrees ik dat de herindeling een extra jaar gaat kosten. En dat is een slechte zaak. Deze regio is gebaat bij doorpakken, duidelijkheid. Dit schiet zo niet op.”