WESTERWOLDE – Over een kleine acht maanden is het zover. Dan gaan de gemeenten Vlagtwedde en Bellingwedde samen verder als fusiegemeente Westerwolde. In veel gemeenten blijkt de herindelingsproblematiek nogal gevoelig te liggen. Haren ziet het niet zo zitten in Stad en in Pekela, Veendam en Stadskanaal kijkt men vooral naar elkaar. Dat het ook anders kan, en dat herindelen helemaal niet pijnlijk hoeft te zijn, bewijzen de twee Oost-Groningse gemeenten. Binnen de kortste keren hadden Vlagtwedde en Bellingwedde elkaar gevonden. Liefde op het eerste gezicht. Westerwolde geldt als hét voorbeeld voor veel andere gemeenten en is per 1 januari 2018 dan ook een feit. Om zover te komen is er de afgelopen maanden veel werk verzet door een tiental werkgroepen van medewerkers van die twee gemeenten, onder aansturing van de bestuurlijke stuurgroep. Vanaf 1 mei gaat Herman Zwart aan de slag als projectleider en beoogd gemeentesecretaris.
Maar wie is toch die man die straks leiding moet gaan geven aan het ambtelijk apparaat van de nieuwe fusiegemeente Westerwolde? De man die straks de steun en toeverlaat gaat zijn van het nieuw te vormen college. Herman Zwart voorgesteld.
Bij een nieuwe gemeente hoort een nieuw ambtelijk apparaat. Al weigert de pas aangestelde beoogd gemeentesecretaris Herman Zwart te spreken van een ‘nieuwe’ organisatie. “Ik ben nieuw en van buitenaf gekomen”, vertelt Zwart. “Misschien dat er ook nog andere functies van buitenaf ingevuld moeten worden, maar we willen het nieuwe ambtelijke apparaat vooral in gaan kleden met het huidige personeel dat werkzaam is voor de twee gemeenten.” Daarover later meer. We willen natuurlijk eerst weten waarom dat ‘beoogd’ voor gemeentesecretaris wordt genoemd. Het persbericht, en daarmee het hoge woord, is er immers uit. Dus wat is er nog beoogd aan ‘beoogd’? Zwart: “De reden daarvoor is dat ik officieel nog niet ben begonnen als gemeentesecretaris van Westerwolde. Dat kan ook niet, want de gemeente bestaat nog niet. Tot 1 januari ben ik voor de gemeenten Vlagtwedde en Bellingwedde werkzaam als kwartiermaker, ofwel projectregisseur. We gaan kijken naar hoe wij vanaf 1 januari 2018 willen functioneren en daarbij zal ik gaan kijken naar welke mensen we op welke posities neer gaan zetten.” De reden waarom er gekozen is voor een fris en nieuw gezicht van buitenaf als gemeentesecretaris heeft onder meer te maken met het gegeven dat de beide gemeentesecretarissen van Vlagtwedde en Bellingwedde hebben aangegeven niet door te willen als gemeentesecretaris van de nieuwe gemeente, meldt hij. Bekend is dat de stuurgroep, met daarin de colleges van beide gemeenten, Herman Zwart ziet als de juiste kandidaat. Dit mede dankzij zijn jarenlange ervaring als gemeentesecretaris van de gemeente Dalfsen (nabij Zwolle). In 2003 kwam Zwart aan in die gemeente die destijds net gefuseerd was en waar hij elf jaar later een solide en financieel gezonde organisatie achterliet. Daarna volgden interim opdrachten voor de provincie Overijssel en de Veiligheidsregio IJsselland, waarna Zwart eind 2016 werd aangesteld als interim-gemeentesecretaris van de gemeente Reusel-De Mierden in Brabant. Een baan die hij dus verruilt voor een permanente aanstelling in Westerwolde. “Over mijn sollicitatie heb ik -goed nagedacht”, vertelt Zwart. “Ik was op zoek naar een nieuwe uitdaging en zag deze vacature. Ik ben avontuurlijk aangelegd en vind het heerlijk om te bouwen aan een nieuwe organisatie. En dan zeker in een gemeente zoals Westerwolde straks gaat zijn. Het is een prachtig gebied, er hangt een prettige sfeer en er is een mooie bestuurlijke ambitie. Ik kijk er naar uit om met deze organisatie op reis te gaan.” Zwart neemt in de nieuwe gemeente dus de plaats in van de beide gemeentesecretarissen van Vlagtwedde en Bellingwedde en heeft de verantwoordelijkheid mensen die nu in hun eigen functie en eigen gemeente hun werk doen een nieuw plekje toe te bedelen in de nieuwe organisatie. “Laat ik voorop stellen dat over -de plaatsing van medewerkersafspraken en regels zijn gemaakt”, aldus Zwart. “We gaan de nieuwe ambtelijke organisatie van bovenaf aankleden. Dus eerst worden de juiste leidinggevenden op de juiste posities gezet en vandaaruit kleden we de rest in.” Herman Zwart weet nog niet of er, na Zwart zelf, nog andere mensen van buiten de huidige twee organisaties worden aangetrokken. “Natuurlijk kijken we eerst naar de kwaliteit die momenteel aanwezig is. De inzet is ook dat iedereen straks een plek krijgt in de nieuwe gemeente. Er vallen geen gedwongen ontslagen vallen. Daar zijn heldere afspraken over gemaakt.” Volgens Zwart bestaat er altijd een kans dat er een mismatch plaats vindt en dat iemand zich niet in zijn element voelt op zijn of haar nieuwe positie. Zwart: “Dan moet iemand dus een andere positie krijgen die wel past. Dat kan binnen de organisatie van de gemeente Westerwolde, maar het is ook mogelijk dat we –en dat gebeurt altijd in goed onderling overleg met de medewerker- kijken of er misschien een betere plek te vinden is buiten onze organisatie. Als werkgever draag je zorg voor je medewerkers. Dat vind ik zelf ook belangrijk. Niemand hoeft zich zorgen te maken over de veiligheid van zijn baan.”
Het personeel is voor Herman Zwart niet het enige grote vraagstuk dat op zijn pad kom, . “De gemeenteraden van beide gemeenten hebben aangekoerst op een gemeentelijke fusie en hebben daarbij een duidelijk doel voor ogen. De dienstverlening moet op een hoger niveau komen, er moet een goed en sterk ambtelijk apparaat worden gebouwd dat toekomstbestendig is en we willen de algehele kwaliteit verhogen.” Met de decentralisatie van veel overheidstaken krijgen gemeenten tegenwoordig steeds meer op hun spreekwoordelijke bordje. Regelde het Rijk eerder nog (bijna) alle zorgtaken, vandaag de dag zijn het de gemeenten die verantwoordelijk zijn voor zaken als hulp in de huishouding, thuiszorg en geestelijke gezondheidszorg. Gemeenten zijn ook steeds vaker een partij die zorg in moet kopen en dat kan men kostentechnisch beter op grote schaal doen. En zo zijn er meer zaken die zich op een grotere schaal beter laten organiseren. “Daarnaast wil de gemeente Westerwolde zich natuurlijk ook presenteren als goede en voortvarende gemeente voor bedrijven om zich te vestigen”, stelt Zwart. “Economie staat hoog op het prioriteitenlijstje. Net zoals we toerisme en recreatie in deze fusiegemeente een flinke impuls willen geven. En dan heb je ook nog het duurzaamheidsvraagstuk. Ook op het gebied van klimaat, duurzaamheid en leefbaarheid heeft Westerwolde grote ambities. En dat geldt niet in de laatste plaats voor het contact met de samenleving. Want uiteindelijk doen we het allemaal voor onze inwoners! We gaan dus een mooie, spannende en avontuurlijke tijd tegemoet. Een reis ja. Een mooie reis. En mooie reizen onderneem ik graag,samen met een team van goed gemotiveerde medewerkers. Want ik ga het niet alleen doen, we doen het samen !”