“De drie Veenkoloniale gemeenten kampen met dezelfde problematiek”
OOST-GRONINGEN – In februari viel opeens de deur in het slot. ‘Nee’, zei de meerderheid van de gemeenteraad in Veendam tegen een gemeentelijke fusie met Stadskanaal en Pekela. Sterker nog, Gemeentebelangen, SP, VUK en aansluitend de VVD kregen het zelfs voor elkaar om –want een meerderheid- alle deuren dicht te slaan. Middels een amendement wordt het college gevraagd om ook af te zien van eventuele vervolgstappen. Opdat de provincie het alvast weet: Veendam wil nu niet herindelen, straks niet en het liefst nooit niet. Dit in tegenstelling tot de beoogde fusiepartners Stadskanaal en Pekela, die wel degelijk de gemeentegrenzen letterlijk wilden verleggen.
“We wilden zelfs graag indelen”, laat Stadskanaal weten. De gemeenteraad was unaniem voor en zag de voordelen van één grote Veenkoloniale gemeente. Temeer omdat de drie gemeenten kampen met dezelfde problematiek. Er wordt al nauw samengewerkt met Veendam en Pekela, laat de gemeente weten, maar een herindeling zou volgens de raad hebben geleid tot nog meer effectiviteit omtrent de gedecentraliseerde taken en het sociaal domein. “Stadskanaal wil nog steeds herindelen.” Veendam dus niet. Samen met Pekela is wel een gezamenlijke organisatie opgezet, maar is wat betreft de Veendammer raad ook ver genoeg. Volgens sommige partijen zelfs al een brug te ver, want over de Kompanjie is niet iedereen onverdeeld positief. Gemeentebelangen onderbouwt waarom zij tot een ‘nee’ zijn gekomen. Volgens de partij blijkt nergens wat de financiële voordelen zijn van een herindeling. Ook verdenkt Gemeentebelangen het Rijk van bangmakerij, zo schrijven zij op hun website. “De herindelingsplannen vinden hun oorsprong in een bezuinigingstaakstelling van de landelijke overheid.” Die gaan ervan uit dat grote gemeenten in staat zijn goedkoper zorg in te kopen en te werken met een effectiever ambtenarenapparaat. Gemeentebelangen gelooft daar niet in en stelt dat de huidige samenwerkingsverbanden met bijvoorbeeld Pekela al genoeg houvast bieden. Ook noemt de partij de redenering in het rapport ‘Grenzeloos Gunnen’ van de commissie Jansen. Daar vond men in de tweede uitgave eenzelfde redenering waarom er heringedeeld moest worden met Stadskanaal en Pekela, als in de eerste editie van het rapport waarin werd gesteld dat Veendam de mogelijkheid met Hoogezand, Slochteren en Menterwolde moest gaan onderzoeken. “Er móet dus heringedeeld worden”, luidde de conclusie van Gemeentebelangen. “En met wie? Dat maakt dus niet of minder uit.” In tegenstelling tot Stadskanaal ziet een meerderheid van de raad van Veendam ook de verbinding niet. Veendam kent van oudsher een goede verbinding –zeker ook qua openbaar vervoer- met de stad Groningen, terwijl –volgens Gemeentebelangen- Stadskanaal zich vooral richt op Emmen. Liever richt Gemeentebelangen zich op een fusie met gemeenten in noordwestelijke richting. Met Midden-Groningen nu nog een aantal maanden ver weg, lijkt die optie een utopie. Toch schrijft Gemeentebelangen dat nu instemmen met een herindeling met Stadskanaal en Pekela betekend dat een fusie in noordwestelijke richting voor altijd een illusie zal blijven. Dus houdt men de boot af.
Wordt vervolgd
De provincie Groningen heeft de afgelopen maanden de gemeenten tijd gegeven om tot rust te komen. Toch komen zij binnenkort terug op het ‘stuklopen’ van de herindeling. De gemeentebesturen hebben een brief gekregen waarin zij werden gevraagd naar hun mening omtrent regio overstijgende thema’s als economie en leefbaarheid. De provincie verwacht voor 1 november een antwoord van de gemeenten en zal daarna bekijken wat de vervolgstappen zijn.
“Een scenario zoals in Haren?” Daar geloven ze op het gemeentehuis van Stadskanaal niets van. Stadskanaal is natuurlijk ook wel een stukje groter qua inwoners dan het villadorp ten zuiden van Stad, is de opvatting. Of de ruim 30.000 inwoners van Stadskanaal voldoende zijn om op eigen benen te blijven staan? Dat blijft nog even de vraag. In Stadskanaal zijn ze nog niet bezig met plannen. “Hoe het verder moet? Dat is niet aan ons”, laat de gemeente weten. “Nogmaals, wij willen nog steeds wel. We staan open voor een herindeling. Maar als de andere partijen niet mee gaan, dan gebeurd het gewoon niet. Wordt binnenkort dus ongetwijfeld vervolgd!
Het feest dat herindeling heet!
PROVINCIE – 100.000 inwoners per gemeente. Dat is het streven van het Rijk. Grote gemeenten met een ambtelijk apparaat dat veel slagkracht heeft. Grootschalig zorg kunnen inkopen en daarmee een bezuinigingsslag maken. Het klinkt allemaal logisch, maar zo simpel ligt het niet in de provincie Groningen. Nou ja, Oldambt gaf in 2010 het goede voorbeeld. Winschoten, Scheemda en Reiderland besloten samen door te gaan en zijn inmiddels al jaren ‘gelukkig’ samen. Ook Vlagtwedde en Bellingwedde zetten de afgelopen jaren grote stappen en gaan per 1 januari samen op in de gemeente Westerwolde. Op deze datum ‘trouwen’ ook de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde. Midden-Groningen is het resultaat van geduldig en verstandig onderhandelen. Een jaartje later op 1 januari 2019 volgen ook Zuidhorn, Leek, Marum en Grootegast die samen opgaan in de gemeente Westerkwartier. Liefde die ook gevonden is tussen de gemeenten De Marne, Winsum, Bedum en Eemsmond. In 2019 ziet ook Het Hogeland het levenslicht en is het aantal gemeenten in de provincie flink afgenomen. Maar nog niet ver genoeg dus. In Oost-Groningen laten Stadskanaal, Pekela en Veendam nog even op zich wachten. Of misschien ook wel heel lang op zich wachten.